چرا هنر ویترای سال‌ها مورد توجه بوده است؟

بهترین و مهم‌ترین دلیل درباره اینکه هنر ویترای برای سال‌های سال مورد استقبال بسیاری از مردم واقع شده‌اند این است که آن‌ها زیبا هستند و باعث جلب توجه مردم می‌شوند، زیرا انسان ذاتا زیبایی را دوست دارد. برخی از آن‌ها چنان زیبا هستند که افراد با دیدن هنر نقاشی روی شیشه از توصیفاتی مثل “خیره کننده”، “جذاب”، “شگفت انگیز” و “الهام بخش” استفاده می‌کنند. پس دور از ذهن نیست که مردم با دیدن آثار هنری در این زمینه مشتاق به دیدن موارد بیشتری باشند. تاثیر آثار ویترای بر روی دکوراسیون فوق‌العاده است و از گذشته تا کنون هنر ویترای در بناهای مذهبی کاربرد داشته است.

هنر ویترای در قرون وسطی

به طور خاص، نقاشی و ایجاد طرح روی شیشه از قرون وسطی کار خود را شروع کرد. در بسیاری از کلیساها و بناهای مذهبی، پنجره‌ها و شیشه‌ها شامل رنگ‌های تلفیقی و نقوش جسورانه بودند. در طی آن دوران به مرور، نقاشی روی شیشه و به کارگیری شیشه‌های رنگی به بخش جدایی ناپذیر طراحی در بسیاری از کلیساها تبدیل شد. این آثار نه تنها بار هنری داشتند، بلکه از آن‌ها برای روایت داستان‌های مختلف به افرادی که به تازگی آن‌ها را دیده‌اند، استفاده می‌کردند. به مدت صدها سال مردم در اروپا بی سواد بودند، اما هنر ویترای و رنگ آمیزی شیشه‌ها توانست داستان‌های کتاب مقدس را به گونه‌ای ترسیم کند که حتی افراد بی سواد می‌توانستند آن چیزی را که در پنجره‌ها می‌گذرد را درک کنند.

چرا هنر ویترای ماندگار شده است؟

تصاویری که روی پنجره‌های مکان‌های مذهبی طراحی شده بود، باعث جلب توجه بسیاری از مردم آن زمان بود. پس از تابیدن نور خورشید به این شیشه‌های رنگی، فضای داخلی پر از رنگ‌هایی می‌شد که به شور و نشاط محیط می‌افزود. اکثر مردم در آن زمان دهقانان فقیری بودند که در خانه‌های معمولی زندگی می‌کردند. زیبایی کلیساها باعث می‌شد تا مردم مایل به سپری کردن اوقات بیشتری از وقت خود در آن باشند. بسیاری از این مکان‌های مذهبی نسخه‌هایی از عمارت‌هایی بودند که برای مردم جذاب و قابل توجه به شمار می‌آمدند.

هر چند که ویترای برای اولین بار در زمان روم باستان ظاهر شد، اما در آن دوران به پیشرفت امروزی نرسیده بود و طرح‌های آن در عین زیبایی بسیار ساده بود. در قرون وسطی، شیشه‌های رنگی به شکل مونتاژ شده و در میان نوارهای لحیم به کار می‌رفتند. هر چند که رنگ آمیزی روی شیشه نیز به جلوه بیشتر این هنر کمک می‌کرد. در این دوران هندسی در طراحی و نقاشی دستی با داستان‌های هنری، باعث ایجاد تصاویری می‌شدند که موجب زیبایی دوچندان یک مکان بود. این دستاوردهای هنری بسیار زیبا و نفس گیر بودند. با تابیدن نور خورشید به این شیشه‌های رنگی، نقاشی‌های هنری روی آن بسیار زیبا و نفس گیر می‌شدند.

به مرور بسیاری از این مکان‌های مذهبی به عنوان جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شناخته شدند که مردم از صدها کیلومتر دورتر سفر می‌کردند تا از این مکان‌ها بازدید کنند. امروزه و با گذشت صدها سال هنوز هم کسانی هستند که برای دیدن چنین مکان‌هایی سفر می‌کنند. شگفتی مسئله در این است که بسیاری از نقاشی‌های انجام شده روی شیشه پس از گذشت سال‌ها، هنوز هم کیفیت خود را حفظ کرده و بسیار زیبا و چشم نواز دیده می‌شوند.

در قرون وسطی در کشورهای اروپایی، مکان‌های مذهبی و طرح و نگاره‌های روی آن به شکلی ساخته شده‌اند که امروز توانسته‌اند پس از قرن‌ها، رنگ آمیزی و طرح‌های پیچیده را تحمل کنند. با این حال در اواخر قرن نوزدهم هنر ویترای و رنگ آمیزی شیشه بسیار مقرون به صرفه شد و همچنین فاصله‌های طبقات اجتماعی کاهش یافت. از این رو خانواده‌های طبقه‌های بالا یعنی اشراف زادگان و ثروتمندان نیز مایل به اجرای این طرح‌ها در خانه‌های خود بودند، زیرا هنر ویترای یک راه خوب برای نشان دادن ثروت ایشان به شمار می‌آمد.

خیلی زود طراحان شروع به ایجاد طرح‌های جدیدتر در این زمینه کردند. نه تنها پنجره‌ها، بلکه آباژورها و سقف خانه‌ها مزین به هنر ویترای بود. در آن زمان خانواده‌های آستور و وندربیلت در خانه‌های خود یک آباژور تیفانی داشتند و طبقه‌های پایین‌تر می‌توانستند مدل‌های ارزان‌تری داشته باشند.

تاریخ نشان می‌دهد که کلیسای گوتیک و پنجره‌های رنگی آن که شامل نقاشی روی شیشه نیز بوده‌اند، به عنوان کتاب مقدس فقیران شناخته می‌شود. دلیل این امر این است که گزیده‌هایی از داستان‌های کتاب مقدس آن‌ها در هر یک از این پنجره‌ها به نمایش درآمده است. با توجه به عدم سواد بسیاری از فقرا برای خواندن مطالب و کتاب، رنگ‌ها، تصاویر، نمادها و نقاشی‌ها روش خوبی در بیان داستان‌هایی بود که معنای خاصی را به وجود می‌آورد.

در کنار این روش یادگیری، انواع مختلفی از نمادها در پنجره‌های این مکان‌ها دیده می‌شود. نمادهایی که هر یک نشان دهنده چهره‌های مقدس، مردم و یا حاکمان ایشان بوده است. مزایای هنر ویترای در پنجره ساختمان‌ها بسیار زیاد است.

انتخاب رنگ ویترای اهمیت زیادی دارد، همچنین هر کدام از رنگ‌های به کار رفته در نقاشی بر روی شیشه معنا و مفهوم خاصی را عنوان می‌کرد. به عنوان مثال سیاه برای تاریکی و مرگ، آبی برای عشق آسمانی و مریم مقدس، قهوه‌ای برای مرگ معنوی، خاکستری برای عزاداری و سبز برای امور خیر بوده است. قرمز برای عشق و بنفش برای حقیقت به کار می‌رفته است در حالی که سفید و طلایی معنای معصومیت روح را ایفا می‌کرده است. همه این خصوصیات مختلف و جذاب در کنار هم جمع می‌شدند تا یک قطعه هنری را ایجاد کنند که نه تنها راهی برای یادگیری افرادی باشد که از نعمت سواد بی بهره بوده‌اند، بلکه برای نسل آینده نیز به یادگار باقی بماند.

با توجه به مواردی که عنوان شد جای تعجبی وجود ندارد که چرا ویترای روی شیشه و به طور کلی نقاشی‌های هنری مربوط به شیشه برای قرن‌ها محبوب بوده است. به این دلیل که آن‌ها به زیبایی بیشتر محیط داخلی کمک می‌کرده‌اند، داستان‌هایی را روایت می‌کردند و مردم را از خستگی و تنش زندگی روزمره دور نگه می‌داشتند، همچنان که امروز نیز می‌توانند این کار را انجام دهند.

نقاشی روی شیشه در جامعه مدرن تنها شامل پنجره‌های رنگارنگ، پر جنب و جوش و تزیین شده منحصر به فرد نیست. آن‌ها ساختاری هستند که همراه با شخصیت و خلاقیت می‌باشند. خواه روی پنجره، روی آباژور و یا حتی روی قاب‌های تزیینی همه و همه نشان دهنده هنر زیبایی است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.